براي مسافر گرفتن روزه بهتر است يا نگرفتن آن؟

بسم الله الرحمن الرحيم

س: شخصي به روزه گرفتن روزهاي دوشنبه و پنج شنبه و روزه هاي مستحب پايبند است ايشان در حال مسافرت بهتر است كه روزه بگيرد يا بهتر آن است كه روزه نگيرد؟


ج: در حديث آمده است كه شخصي به نام حمزه ابن عمرو بسيار روزه مي گرفت و زياد مسافرت مي كرد؛ ايشان از رسول الله صلى الله عليه وسلم پرسيد: آيا در اثناي سفر روزه بگيرم؟ پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمود: إن شِئْتَ فصُمْ، وإن شِئْتَ فأَفْطِرْ اگر خواستي روزه بگير و اگر خواستي روزه را بخور. ((بخاري (1943)، و مسلم (1121) ))

پيامبر اكرم صلى الله عليه وسلم به ايشان اختيار داد و همين اختيار، دليلي است بر اين كه اگر مسافر مي تواند بدون تحمل مشقّت و سختي روزه بگيرد، مجاز به اين كار است روزه اش فرض باشد يا نفل، زيرا سبب جواز خوردن روزه در سفر وجود مشقت و سختي است. الله تعالي فرموده: وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ( بقره185)

«و اگر كسي بيمار يا مسافر باشد( مي تواند از رخصت استفاده كند و روزه نگيرد) و چندي از روزهاي ديگر را ( به اندازه آن روزها روزه بدارد) الله تعالي آسايش شما را مي خواهد و خواهان زحمت شما نيست.»

در مواردي روزه بودن همراه مشقت و زحمت داراي اجر و ثواب بيشماري است به شرط آن كه شخص نيازمند به كمك ديگران نباشد و اگر نتواند امور خود را رسيدگي كند بلكه سربار ديگران مي شود در اين صورت خوردن روزه برايش افضل است؛

بدليل گفتار پيامبر صلى الله عليه وسلم : ذَهَبَ المُفْطِرُونَ اليومَ بالأَجْر «امروز كساني كه روزه نبودند اجر و ثواب را حاصل نمودند.» ((بخاري (2890)، و مسلم (1119) ))
در حديثي ديگر پيامبر صلى الله عليه وسلم فرموده:ليسَ مِنَ البِرِّ الصيامُ في السَّفَر «روزه گرفتن در مسافرت جزو نيكي و عبادت نيست.»

روزه دار مسافر اگر محتاج باشد كه رفقايش براي او سايه درست كرده و بر او آب بپاشند و شترش را آب دهند و خوراك و... تهيه كنند بهتر آن است كه از روزه گرفتن صرف نظر كنند تا مزاحم ديگران نشود؛ اما اگر روزه در روند كارش خلل ايجاد نكند افضل آن است كه روزه بگيرد، روزه ي فرضي باشد يا نفلي.

فتوا با امضاي شيخ ابن جبرين- مورخه ي 2/1/1423