بعثت و برانگيختن

بعثت و برانگيختن

ايمان به برانگيختن از آنچه قرآن و سنت و عقل و فطرت و سرنوشت درست و سالم بر آن دلالت كرده است، پس به طور يقين ايمان مى آوريم كه هر كس در قبرهاست برانگيخته خواهد شد، و روح به اجساد بر خواهد گشت، و مردم براي خداوند قيام خواهند كرد، خداوند مى فرمايد: ثُمَّ إِنَّكُمْ بَعْدَ ذَلِكَ لَمَيِّتُونَ {15} ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ تُبْعَثُونَ {16} [المؤمنون:آيات 15-16].

[سپس شما پس از اين خواهيد مرد . آنگاه قطعاً شما روز قيامت برانگيخته شويد].

و رسول الله (ص) مى فرمايد: ((يُحْشَرُالنَّاسُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حُفَاةً عُرَاةً غُرْلاً)). [متفق عليه].

مردم روز قيامت پا برهنه و لخت و ختنه نشده حشر خواهند شد.

و مسلمانان بر ثابت بودن آن اجماع و متفق اند و آن هم موجب و خواهان حكمت است، در حالى كه موجب مى شود كه خداوند براي اين خلايق و آنچه خدا آفريده بازگشتي دهد، و آنها را بر آنچه بر زبان پيامبران مكلّف كرده، مجازات كند، خداوند مى فرمايد: أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثاً وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ [المؤمنون:آية 115].

[آيا پنداشتيد كه ما شما را بيهوده آفريده ايم، و شما به سوي ما باز گردانده نمى شويد؟].

و كافران بعثت و برانگيختن بعد از مرگ را انكار كرده اند، به گمان آنها كه اين غير ممكن است، و شرع و حس و عقل بر باطل بودن اين گمان دلالت دارد .

اما شرع مطهر خداوند مى فرمايد: زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَن لَّن يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ [التغابن:آية 7].

[كافران گمان بردند كه برانگيخته نخواهند شد، بگو: آرى ، سوگند به پروردگارم به يقين برانگيخته خواهيد شد، آنگاه از (حقيقت) آنچه مى كرديد، به شما خبر خواهند داد، و اين امر بر خداوند آسان است].

و هم چنين مى فرمايد: وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عَالِمِ الْغَيْبِ [سبأ:آية 3].

[و كافران گفتند: قيامت به سراغ ما نخواهد آمد، بگو: آرى ، سوگند به پروردگارم، به يقين به سراغتان خواهد آمد، (به همان پروردگاري كه) داناي غيب است].

و تمامي كتابهاي آسماني بر آن اتفاق كرده اند.

اما حس، خداوند بندگان خود را به زنده شدن پس از مرگ در چند سوره نشان مى دهد، در سوره بقره پنج مثال آورده كه اولين آن چنين است:

آن هم اين كه قوم موسي (ع) به او گفتند: هرگز به تو ايمان نمى آوريم تا اين كه خدا را آشكارا ببينيم، پس خداوند آن ها را مرگ داد سپس زنده نمود، و در اين باره خداوند خطاب به بنى اسرائيل مى فرمايد: وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَن نُّؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ {55} ثُمَّ بَعَثْنَاكُم مِّن بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ {56} [البقره:آيات 55-56]

[و هنگامي كه گفتيد: اي موسي، هرگز به تو ايمان نمى آوريم مگر آن كه خدا را آشكارا ببينيم، پس صاعقه شما را در حالي كه مى نگريستيد، فروگرفت . آنگاه شما را پس از مردنتان برانگيختيم تا مگر سپاس بگزاريد].

و بقيه مثالها: مثال دوم قصه كشته شده اي كه بنى اسرائيل در باره آن جدل كردند، پس خداوند به آنها امر كرد تا گاوي را بكشند سپس آن را به بعضي ديگر نسبت دهند تا به آن ها خبر دهد چه كسي او را كشته است .

و هم چنين قصه قومي كه از ديار خود خارج شدند تا از مرگ فرار كنند، و خداوند آن ها را مرگ داد، سپس زنده نمود .

و مثال چهارم: قصه مردي كه بر قريه اي عبور كرده از زنده شدن آنها محال دانست، پس خداوند صد سال او را مرگ داد سپس او را زنده كرد .

و مثال پنجم: قصه پرنده هاي إبراهيم (ع) . نگا سوره بقره آيه هاي (73،243،259،260) .

اما دلالت عقل بر امكان بعثت به دو صورت مى باشد:

1 ـ يكي اينكه خداوند آفريننده آسمان ها و زمين و آنچه در آن مى باشد، و آغاز و پيدايش آن است، و كسي كه قادر بر آغاز و نخستين خلق است، از بازگردانيدن آن عاجز و ناتوان نيست، خداوند مى فرمايد: وَهُوَ الَّذِي يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ [الروم:آية 27].

[و اوست كسي كه آفرينش را آغاز مى كند، سپس آن را باز مى گرداند].

و خداوند در برابر كسي كه زنده شدن استخواني پوسيده را انكار كرد فرمود: قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ [يس:آية 79].

[بگو: كسي آنها را زنده مى كند كه نخستين بار آنها را پديد آورده است، و او به هر آفرينشي داناست].

2 ـ دوم اين كه زمين مرده و بى حركت بود و در آن درختي سبز وجود نداشت، خداوند باران فرود آورد، پس زمين تكان خورده زنده و سبز و خرم مى شود، و هر چيز جفت مى گيرد، و كسي كه بر زنده كردن آن پس از مردن تواناست، پس بر زنده كردن مردگان نيز قادر است، خداوند مى فرمايد: وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُّبَارَكاً فَأَنبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ {9} وَالنَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَّهَا طَلْعٌ نَّضِيدٌ {10} رِزْقاً لِّلْعِبَادِ وَأَحْيَيْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّيْتاً كَذَلِكَ الْخُرُوجُ {11} [ق: آيات 9-11].

[و از آسمان آبي پربركت فرستاديم و با آن باغها و دانه هاي درو كردني رويانديم . و درختان بلند خرما كه آن ميوه اي انباشته بر هم دارد . (آن را) براي روزي بندگان (آفريده ايم) و با آن سرزمين پژمرده را زنده كرده ايم، رستاخيز (نيز) بدين سان است].

و هر عاقلي مى داند كسى كه بر چيزهاي بزرگ تواناست، بر چيز كوچكتر تواناتر مى باشد .

و خداوند پاك و منزه آسمان ها و زمين را با بزرگي و وسيع بودن و شگفتي آن ها آفريد، پس او تواناتر است كه استخواني پوسيده را زنده كند، خداوند مى فرمايد: فَسُبْحَانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ [يس:آية 83].

[آيا كسي كه آسمان ها و زمين را آفريده است، توانا نيست بر آن كه مانند آنها بيافريند؟ چرا، و هم اوست آفريننده دانا].

و ـ روز جزا و حساب و خواندن نامه خود:

و به روز جزا و پاداش ايمان مى آوريم، در حالي كه مردم بر خداي خود عرضه مى شوند، خداوند مى فرمايد: فَيَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ {15} وَانشَقَّتِ السَّمَاء فَهِيَ يَوْمَئِذٍ وَاهِيَةٌ {16} وَالْمَلَكُ عَلَى أَرْجَائِهَا وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمَانِيَةٌ {17} يَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لَا تَخْفَى مِنكُمْ خَافِيَةٌ {18} [الحاقة:آيات 15-18].

[پس آن روز قيامت وقوع يابد . و آسمان بشكافد، كه آن در چنان روزي سست پيوند است . و فرشتگان بر كناره هاي آن خواهند بود، و آن روز هشت (تن از فرشتگان) عرشِ پروردگارت را بر پشت شان برمى دارند . در آن روز پيش آورده مى شويد، از (كار و بارتان) هيچ نهفته اي نهان نمى ماند].

و هم چنين مى فرمايد: وَعُرِضُوا عَلَى رَبِّكَ صَفّاً لَّقَدْ جِئْتُمُونَا كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ [الكهف:آية 48].

[و (آنان) صف بسته به حضور پروردگارت آورده شوند، (خداوند مى فرمايد به راستي چنان (نزد) ما آمديد كه نخستين بار شما را آفريده بوديم].

و به حساب و جزا ايمان مى آوريم در حالي كه خدا مردم را مجازات مى كند و با بنده مؤمن خود خلوت كرده و گناهان او را به او يادآوري مى كند، چنان كه در قرآن و سنت وارد شده است.

ولي كافران نيكي آنها وزن نمى شود، چون حسنات و نيكي ندارند، و اعمال آنها شمرده شده و به آنها نشان داده مى شود، و به آن اقرار و اعتراف مى شوند، خداوند مى فرمايد: يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلَاقِيهِ {6} فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ {7} فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَاباً يَسِيراً {8} وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُوراً {9} وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِ {10} فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُوراً {11} وَيَصْلَى سَعِيراً {12} إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُوراً {13} إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ {14} بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيراً {15} [الانشقاق:آيه هاي 6-15].

[اي انسان، تو تا (زمان ديدار) پروردگارت در تلاشي سخت خواهي بود آنگاه به لقاي او خواهي رسيد، پس اما كسي كه نامه(كردارش) به دستِ راستش داده شود . (به زودي) به حسابي آسان محاسبه مى شود . و شادمان به سوي خانواده اش برمى گردد . و اما كسي كه نامه(كردارش) از پشت سر به او داده شود . نابودي را خواهد طلبيد . و به دوزخ در مى آيد . بى گمان او در (ميان) خاندان خود شادمان بود . به راستي او پنداشته بود كه (در قيامت) برنگردد. آري (بر خواهد گشت) بى گمان پروردگارش به او بينا بود].

و بخاري از عايشه رضي الله عنها از رسول الله (ص) روايت مى كند كه فرمودند:

هيچ كس روز قيامت محاسبه نمى شود(يعنى : گناهش بر او شمرده نمى شود) مگر اين كه هلاك مى شود، پس گفتم: اي رسول خدا! مگر خداوند نفرمودند كه: اما كسي كه نامه كردارش به دست راستش داده شود، به حسابي آسان محاسبه مى شود؟ رسول الله (ص) فرمودند: اين وقتي گناهان بر شخص عرضه شود، ولي هيچ كس روز قيامت مناقشه نشود(و گناهانش بر او شمرده نشود) مگر اين كه عذاب بيند .

و ايمان مى آوريم كه هر انسان نامه اعمالش را به او مى دهند، و هنگامي كه مؤمن از آنچه در اين نامه از توحيد و اعمال صالح مطلع شد، شاد و خوشحال مى شود، و شادي خود را آشكار مى كند، خداوند مى فرمايد: فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَؤُوا كِتَابِيهْ {19} إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَاقٍ حِسَابِيهْ {20} فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ {21} فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ {22} قُطُوفُهَا دَانِيَةٌ {23} كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئاً بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخَالِيَةِ {24} [الحاقه:آيه هاي 19-24].

[پس اما كسي كه كارنامه اش به دستِ راستِ او داده شود، مى گويد: بگيريد، كارنامه ام را بخوانيد . من يقين داشتم كه من به حسابم خواهم رسيد . پس او در زندگاني پسنديده اي خواهد بود. در بهشتي برين . كه ميوه اش در دسترس است . و به (پاداش) آنچه در روزگارانِ گذشته پيش فرستاده ايد، گوارا بخوريد و بياشاميد].

ولي كافر و منافق و گمراهان نامه آنها را با دست چپ از پشت سرشان به آنها مى دهند، در اين حال كافر بر خود نفرين كرده واويلا مى گويد، خداوند مى فرمايد: وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتَابِيهْ {25} وَلَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِيهْ {26} يَا لَيْتَهَا كَانَتِ الْقَاضِيَةَ {27} مَا أَغْنَى عَنِّي مَالِيهْ {28} هَلَكَ عَنِّي سُلْطَانِيهْ {29} خُذُوهُ فَغُلُّوهُ {30} ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ {31} [الحاقه: آيه هاي 25-31].

[و اما كسي كه كارنامه اش به دستِ چپ او داده شود، گويد: اى كاش كارنامه ام به من داده نمى شد . و نمى دانستم حسابِ(كارم) چيست . اى كاش مرگ يكسره كننده بود . مالم در حق من سودي نبخشيد . فرمانروايى ام از (دستِ) من رفت (و نابود شد) . (به فرشتگان گفته شود او را بگيريد و (به گردنِ) او طوق اندازيد . سپس او را به دوزخ افكنيد].