سنت‌هاي نماز شب (قيام) و نماز وتر

سنت‌هاي نماز شب (قيام)

حضرت رسول الله -صلى الله عليه وسلم- فرمود: «بهترين روزه بعد از ماه رمضان روزه ماه محرم الحرام است، و بهترين نماز بعد از فريضه نماز شب است». (رواه مسلم).
1- بهترين تعداد نماز شب اينست که يازده رکعت يا سيزده رکعت باشد، همراه با طولاني نمودن قيام، بدليل حديث: حضرت -صلى الله عليه وسلم- يازده رکعت نماز مي‌خواندند». (رواه البخاري). و در روايت ديگر: «در شب سيزده رکعت نماز مي‌خواندند...». (رواه البخاري).
2- و سنت است که هنگامي که از خواب بر مي‌خيزد مسواک بزند و آيات آخر سوره آل عمران: ﴿إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ﴾. (آل عمران:190). تا آخر سوره بخواند.
3- و سنت است که دعاي که از پيامبر -صلى الله عليه وسلم- ثابت شده بخواند: «اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ أَنْتَ قَيِّمُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَنْ فِيْهِنَّ، وَلَكَ الْحَمْدُ أَنْتَ نُوْرُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَنْ فِيْهِنَّ، وَلَكَ الْحَمْدُ أَنْتَ مُلِكُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ، وَلَكَ الْحَمْدُ أَنْتَ الْحَقُّ وَوَعْدُكَ الْحَقُّ، وَقَوْلُكَ الْحَقُّ وَلِقَاؤُكَ الْحَقُّ، وَالْجَنَّةُ حَقٌّ، وَالنَّارُ حَقٌّ، وَالنَّبِيُّوْنَ حَقٌّ، وَمُحَمَّدٌ صلى الله عليه وسلم حَقٌّ وَالسَّاعَةُ حَقٌّ، اللَّهُمَّ لَكَ أَسْلَمْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ، وَإِلَيْكَ أَنَبْتَُ، وَبِكَ خَاصَمْتُ، وَإِلَيْكَ حَاكَمْتُ، فَاغْفِرْ لِيْ مَا قَدَّمْتُ، وَمَا أَخَّرْتُ، وَمَا أَسْرَرْتُ، وَمَا أَعْلَنْتُ، أَنْتَ الْمُقَدِّمُ، وَأَنْتَ الْمُؤَخِّرُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ. [أوْ لاَ إِلَهَ غَيْرُكَ]». (رواه البخاري ومسلم واللفظ للبخاري). «خدايا، ستايش براي تو است تو تدبيرکننده آسمانها و زمين و هر آنکه در آنست هستي، و ستايش از آن تو است، تو نور آسمانها و زمين و هر آنکه در آن است هستي، و از آن تو است ستايش، تو پادشاه آسمانها و زمين هستي، و از آنِ تو است ستايش، تو حقي و وعده تو راست است و ديدار تو، و کلام تو، و بهشت و دوزخ حقيقت است، و پيامبران و محمد -صلى الله عليه وسلم- بر حقند و قيامت حقيقت است، خدايا، خود را به تو تسليم نمودم و به تو ايمان آوردم، و بر تو توکل کردم، و به سوي تو بازگشتم، و براي تو جنگيدم، و به دستور تو حکم کردم، پس بيامرز گناهان گذشته و آينده و نهان و آشکار مرا، تو پيشي‌دهنده و عقب اندازه‌اي، نيست معبودي بحق مگر تو».
4- و همچنين از سنتها: آغاز نمودن نماز شب با دو رکعت کوتاه و مختصر، تا براي بعد از آن آماده شود.
رسول الله -صلى الله عليه وسلم- فرمود: «هر گاه يکي از شما براي نماز شب برخاست پس نمازش را با دو رکعت کوتاه آغاز نمايد». (رواه مسلم).
5- و همچنين سنت است که: نماز شب را با دعاي افتتاح ثابت شده از پيامبر -صلى الله عليه وسلم- آغاز نمايد: «اللَّهُمَّ رَبَّ جِبْرَائِيْلَ، وَمِيْكَائِيْلَ، وَإِسْرَافِيْلَ، فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ، عَالِمَ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ، أَنْتَ تَحْكُمُ بَيْنَ عِبَادَكَ فَيْمَا كَانُوْا فِيْهِ يَخْتَلِفُوْنَ، اهْدِنِيْ لِمَا اخْتُلِفَ فِيْهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِكَ، إِنَّكَ تَهْدِيْ مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيْمٍ». (رواه مسلم). «خدايا، اي پروردگار جبرئيل و ميکائيل و اسرافيل، آفريننده آسمانها و زمين، آگاه به نهان و آشکار، تو حکم مي‌کني ميان بندگانت در چيزي که آنها در آن اختلاف مي‌کردند، هدايت کن مرا در آنچه اختلاف کرده شده در آن از حق به اراده تو، براستي که تو هر که را بخواهي براه راست هدايت مي‌کني».
6- و سنت است که نماز شب را طولاني نمايد.
از رسول الله -صلى الله عليه وسلم- پرسيده شد، کدام نماز بهتر است؟ فرمود: «طولاني بودن قيام (نماز)». (رواه مسلم).
7- هنگام تلاوت آيات عذاب، سنت است که به خدا پناه ببرد و بگويد: «أعوذ بالله من عذاب الله».
و هنگام آيات رحمت، از خداوند رحمت طلب نمايد. و بگويد: «اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ». «خداوندا، من از فضل و بخشش تو طلب مي‌کنم».
و هنگام خواندن آيات تنزيه و پاکي خداوند، سبحان الله بگويد، بدليل حديث: «پيامبر -صلى الله عليه وسلم- شمرده شمرده مي‌خواند، و هرگاه به آيه‌اي مي‌رسيد که در آن تسبيح خدا بود سبحان الله مي‌گفتند و هرگاه به آيه‌اي مي‌رسيد که سؤال بود از خدا طلب مي‌کرد، و هر گاه به آيه‌اي مي‌رسيد که پناه بود از خدا پناه مي‌خواست ..». (رواه مسلم).

اسباب کمک‌کننده براي قيام شب
1- دعا
2- زود خوابيدن
3- قيلوله (در وقت نهار استراحت) نمودن
4- ترک گناه
5- جهاد با نفس

وتر و سنتهايش
1- کسي که سه رکعت وتر خواند سنت است که در رکعت اول بعد از فاتحه، سوره ﴿سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى﴾، و در ركعت دوم سوره ﴿قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ﴾ و در رکعت سوم ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾ را بخواند. چنانکه در سنن أبو داود و ترمذي و ابن ماجه روايت شده است.
2- بعد از اينکه از نماز سلام داد سه مرتبه بگويد: «سُبْحَانَ الْمَلِكِ الْقُدُّوْسِ» و در بار سوم با صداي بلند بگويد.
و در روايت دار قطني: با صداي بلند مي‌گويد، و «رَبِّ الْمَلاَئِكَةِ وَالرُّوْحِ» را نيز اضافه مي‌کند. (رواه ابوداود والنسائي).